Việt Nam có Trịnh Công Sơn

Nếu lựa chọn những điều đặc trưng Việt Nam để giới thiệu với bạn bè người nước ngoài, chắc chắn một trong những điều ấy là Trịnh Công Sơn. 

Khái niệm Vô thường đã theo tôi ngay từ lần đầu tiên nghe một bài hát của Ông. Rồi ôm riết trong lòng nỗi buồn từ ấy. Từ khi trở thành thiếu nữ, tôi hay buồn vô cớ đến phát ghét. Lúc thì mít ướt. Lúc lại lạnh lùng, rút vào vỏ ốc cô đơn lỳ ra. Tất cả là do buồn vô cớ. Có vô cớ thật hay không. Không ai còn quan tâm đi tìm điểm bắt đầu. Chỉ biết là những ca từ và giai điệu của Ông đã gieo vào lòng tôi để giúp tôi gọi tên nỗi buồn. Nỗi buồn gọi tên thì buồn dễ tiêu tan. 

Dẫu rằng, không phải lúc nào cũng định nghĩa được nỗi buồn. Dẫu nhiều khi, ta chỉ gọi tên nỗi buồn khi quá đau đớn. Nỗi buồn của Ông, ngoại trừ những bài hát phản chiến, tôi đều thấy ông tránh né dồn nén nỗi buồn vào một nơi chốn hay con người nào cụ thể. Nỗi buồn có thể trên mây, trên môi, trong mắt, trong sương gió, đọng trong từng hạt phù sa hay hạt gạo... Nỗi buồn chơi vơi. Đưa tay ra tưởng chạm tới, là rơi rụng ngay đấy, nhưng mà không. 

Sau ngày Ông mất, người ta tìm hiểu và đưa ra khá nhiều bằng cớ cho những nốt nhạc buồn. Với tôi, điều đó là vô nghĩa. Nhạc của Ông không hề làm tôi ủy mị. Thậm chí, khi tôi thất vọng và bế tắc nhất, "tôi ơi đừng tuyệt vọng" lại dìu tôi đứng dậy, gạt nước mắt mà đi tiếp. 
Sao Ông lại ra đi vào đúng ngày mùng Một tháng Tư nhỉ? Có sự sắp đặt nào đó chăng? Ngày nói dối. Sáng ấy tôi vẫn đến lớp như mọi ngày, háo hức "lừa phỉnh" được đám bạn thân và chờ tụi nó "lừa phỉnh" mình. Rồi có đứa kháo "Trịnh Công Sơn chết rồi đấy". Đương nhiên tôi không tin. Ngày này là ngày nói dối. Nhưng rồi ... tại sao lại đùa về cái chết của Trịnh Công Sơn  mà không đùa điều gì khác? Khi cả đám bạn nhao nhao. Rồi Thảo Nguyên, con gái chú Trần Tiến xác nhận tin đó, thì tôi phải tin. 

Ông không là thần tượng. Ông không là người thân quen. Ông không là người nổi tiếng (trong suy nghĩ của tôi). Ông sỉnh ở một nơi tôi chưa từng đặt chân tới. Ông nói tiếng Huế, cũng là một nơi mà tôi chưa tới. Ông là ai bây giờ để tôi có thể úp mặt vào tay mà rớt rơi một giọt nước mắt, hàm ơn. Chỉ biết là hôm ấy, tôi lặng lẽ như mất đi một điều gì đó quen thuộc lắm ấy, cần lắm ấy. Mặc dù gia tài tác phẩm của Ông, tôi mới chỉ biết có một phần mấy, lại đơn giản ngây ngô nên làm sao đã hiểu nổi. Ông là ai bây giờ, nếu không phải là lẽ vô thường. Có mà như không. Không mà như có. Ông và những bài hát đến bên tôi tình cờ, tồn tại bên tôi dịu dàng như là nắng hôm nay, ồn ào như cơn mưa hôm nay. Một dáng vẻ quen thuộc nhưng chưa từng chạm mặt, nỗi nhớ vô thường, để mỗi lần đi qua con ngõ nhỏ vào nhà Ông, tôi chạy chậm lại ngoái tìm. Tôi tìm chính tôi ngày đầu tiên biết đến Trịnh Công Sơn. Tôi tìm chính tôi đó thôi. 

Việt Nam có một Trịnh Công Sơn yêu người, yêu đời, yêu cuộc sống cho dù người thì không ở lại, đời thì bạc mà cuộc sống thì đắng cay. 

Việt Nam có một Trịnh Công Sơn không phải là thiền sư mà cứu chuộc linh hồn con người bằng nhạc, bằng cách chắt chiu chữ. 

Việt Nam có Trịnh Công Sơn đã lặng lẽ tỏa hương như quỳnh hoa trong đêm tối. Có thể cô đơn nhưng không ủy mị. Ai bảo Trịnh Công Sơn ủy mị. Khi chính Ông đã vực dậy bao tinh thần hao mòn và yếu đuối. 

Nhân ngày mất của Ông, xin một lần nữa được cảm ơn người đã giúp tôi rất nhiều điểm tựa. Tôi cũng chỉ là một hạt bụi nhỏ bé. Một ngày nào đó thả mình vào gió rong chơi, biết đâu tôi bay qua nơi khe núi nhỏ, và thấy Ông đang hát tình ca.